× Helena Zollówna - Mons Grodzysko

(Ziemia, luty 1957)

Wczesnośredniowieczna warownia w Kopystnie

(Życie Przemyskie z 1984)

Maria Watras - Diabła nie zobaczycie

(Super Nowości, 5-7 lutego 1999)

Do Kopysna wraca życie

(Życie Podkarpackie, 14 maja 2003)

Mieczysław Nyczek - Bezludna osada

(Nowiny, 28 sierpnia 2003)

Olga Hryńkiw - Poznali się po nosie...

(Życie Podkarpackie, 4 sierpnia 2004)

Norbert Ziętal - Odnaleźli się po latach

(Nowiny, 10 sierpnia 2004)

Andrzej Klimczak, Katarzyna Drążek - Ratują umierającą wieś

(Supernowości, 22 czerwca 2006)

Piotr Subik - Strażnik Kopysna

(Dziennik Polski, 5 lipca 2006)

Bożena Korecka-Szczerba - Cerkiew w Kopyśnie

(Skarby Podkarpackie, Nr 1 (2) 2007)

Olga Hryńkiw - Tam były najsłodsze maliny i najbardziej pachniały poziomki

(Przemyski Przegląd Kulturalny, Nr 4 (7) 2007)

  • Wczesnośredniowieczna warownia w Kopystnie (Życie Przemyskie z 1984)
  • W odległości 2,5 km od wsi Posada Rybotycka, na grzbiecie zalesionego wzgórza (ok. 480 m n.p.m.) zwanego „Grabnik" w 1952 r. odkryte zostało grodzisko. Badania prowadzone w latach 1955 i 1957 przez Karpacką Ekspedycję Archeologiczną pozwoliły ustalić wiek grodziska na X-XII stulecie. Na ślad jego istnienia naprowadził archeologów przekaz pisemny z akt grodzkich i ziemskich z roku 1543 dotyczący wadzących się rodów szlacheckich - Kopystyńskich i Kormanickich, w którym użyto określenia „mons Grodzysko". Wzgórze z grodziskiem, leżące poniżej nie zalesionego wzniesienia „Kopystianka" (541 m n.p.m.), przy wiosce Kopystno ludność miejscowa nazywa zamkiem. W trakcie prac archeologicznych na wzgórzu, którego podłoże geologiczne tworzy piaskowiec, znaleziono ułamki ceramiki wczesnośredniowiecznej (X-XIII wiek). Samo grodzisko, w którym nie stwierdzono wałów obronnych, posiada te cechy przez położenie na wyniosłej górze o stromych, niekiedy urwistych zboczach. Z kolei przez dobrą widoczność okolicy w kierunku południowym i na wschód w kierunku doliny Wiaru i Rybotycz gród posiadał doskonałe warunki obserwacyjne i możliwość kontrolowania znacznych odcinków terenu. Elementem obronnym grodziska jest zachowana głęboka fosa od strony południowej i zachodniej, która wyodrębnia centralną, największą jego partię, tworząc owalną przestrzeń (majdan) o średnicy 98x56 m, pofałdowaną niewielkimi garbami i zapadlinami. Na podstawie dotychczasowej wiedzy o roli grodów w tworzącym się organizmie feudalnego państwa można przypuszczać, że wczesnośredniowieczna warownia w Kopystnie pełniła nie tylko funkcję strategiczną na pograniczu polsko-ruskim, czy polsko-pieczyńskim, ale była najpewniej także ośrodkiem życia ekonomicznego okolicy. Grody strażnicze w dolinie Wiaru i Sanu, strzegące traktów handlowych na Węgry, stanowiły łańcuch obronny zbudowany na naturalnej ścianie Karpat, który chronił wschodnią rubież Polski przed napadami Pieczyngów i innych stepowców. Niektórzy naukowcy są zdania, że łańcuch grodów nad Wiarem i w jego dolinie (Aksmanice, Hermanowice, Sólca, Nowe Sady, Sierakośce, Kopystno i Trójca), założony został przez Bolesława Chrobrego w celu zabezpieczenia wschodniej ściany państwa i strategicznej Bramy Przemyskiej, często atakowanej m.in. dla zdobycia tych terenów bogatych w solanki, których brakowało na Rusi. Grody nad górnym Wiarem strzegły przede wszystkim ważnej drogi wiodącej z Dobromila, przez Rybotycze i Birczę do Dynowa. Nie udało się stwierdzić, jakie były przyczyny upadku grodu. Przypuszczać można, że nastąpiło to w czasie walki (choć brak jest zwykłych w tych przypadkach śladów spalenizny) lub na skutek utraty dawnego znaczenia z powodu przeobrażeń polityczno-gospodarczych. Z grodziskiem w Kopystnie wiążą się wiele podań i legend. Starsi mieszkańcy okolicznych wsi opowiadają między innymi o istnieniu podziemnego przejścia do Dobromila i do zamczyska przy folwarku (obecny PGR) w Rybotyczach, o zasypanej studni, zapadniętych żelaznych drzwiach itp. A czy istnieje jakiś zamek czy pałac bez takich legend?

© Copyrights Dedio & Dedio & Dedio 2003-2024